Znalezienie odpowiedniego terenu do założenia minisadu

Wybranie miejsca pod sad jest bardzo istotne. Warto więc pochylić się nad znalezieniem właściwego terenu. Różne gatunki drzew mają odmienne potrzeby zarówno pod względem lokalizacji, podłoża, jak i powierzchni. Wskazówki na ten temat znajdziecie w poradnikach zamieszonych na stronie.

Umiejscowienie społeczne i dostępność 

Miejscem rekomendowanym do założenia sadu są tereny przyszkolne, przykościelne lub gminne.

Bardzo ważne jest umiejscowienie społeczne minisadu, czyli zdecydowanie na czyim terenie zostanie założony. Pamiętajcie, że ten sad będzie żył wiele lat. Właściciel terenu będzie zobowiązany do zapewnienia długotrwałej opieki posadzonym drzewom.

Tereny należące do parafii, jako lokalizacji nowych minisadów mogą być optymalnym wyborem. Warto pamiętać, że przez lata, to właśnie obszary należące do kościoła były jednymi z ważniejszych miejsc uprawy odmian drzew owocowych, które teraz chcemy przywrócić. Bardzo często to właśnie zakonnicy zajmowali się sprowadzaniem do Polski najlepszych (najsmaczniejszych, najwytrzymalszych, dających największy plon) odmian z zagranicy, a następnie rozpowszechniali je na terenie całego kraju, lub krzyżowali, tworząc nowe odmiany.

Ze względu na edukacyjny charakter minisadu – warunkiem decydującym o lokalizacji nowego założenia jest dostępność terenu, aby każdy mógł zobaczyć jak wyglądają drzewa starych odmian, spróbować ich owoców, pomóc w uprawie, zapoznać się z kroniką, w której będzie przedstawiona historia minisadu.

Warunki siedliskowe

Położenie fizyczne sadu jest kluczowym elementem funkcjonowania projektu. Należy zbadać warunki klimatyczne, glebowe, ukształtowanie terenu. Wszystkie te czynniki opisane są w „Poradniku”.

Konieczne jest ocenienie jakości gleby pod kątem jej przydatność do uprawy drzew owocowych. Liczy się zasobność w próchnicę, zawartość składników mineralnych, głębokość wód podziemnych, itp. Zwróćcie się o pomoc w ocenie przydatności wybranego siedliska do Waszego sprzymierzeńca – doświadczonego sadownika.

Ustalenie formy własności terenu oraz uzyskanie zgody właściciela terenu na użytkowanie

Jeżeli teren pod nowy sad został już znaleziony, to trzeba uzyskać zgodę jego właściciela na rzecz realizacji długotrwałego projektu edukacyjnego.

Jeżeli wybrany przez Was teren należy do:

  • szkoły – to nie podpisujemy żadnego dodatkowego dokumentu w tej sprawie, ponieważ wystarczająca jest zgoda wyrażona przez Dyrektora szkoły na udział zespołu w konkursu „Tradycyjny sad”;
  • parafii – to proboszcz podpisuje zgodę na użytkowanie terenu, która będzie przechowywana w kancelarii szkoły;
  • gminy – to urząd gminy wystawi zaświadczenie, które będzie przechowywane w kancelarii szkoły.

Wzór zgody na udostępnienie terenu.

Stworzenie planu minisadu i wstępnego kosztorysu

Zakładany minisad w ramach tego konkursu to co najmniej 5 drzew owocowych tradycyjnych odmian. Drzewa mogą być posadzone na planie wielokąta lub w formie przydrożnego szpaleru.

Zakładając minisad należy kierować się listą gatunków i odmian rekomendowanych w konkursie, gdyż są to odmiany dobrze zaaklimatyzowane w warunkach polskich.

Mając na uwadze teren i warunki jakimi dysponujecie wybierzcie jeden lub kilka gatunków drzew spośród: jabłoni, grusz, śliw, czereśni i wiśni. Staną się one podstawą zakładanego minisadu.
Przykładowe zestawy drzew owocowych znajdziecie w „Miniporadniku”.

Pamiętajcie, aby wziąć pod uwagę:

  • jeśli wybierzecie odmiany obcopylne – zaplanowanie odpowiednich zapylaczy;
  • porę owocowania;
  • przeznaczenie owoców;
  • zaplanowanie roślin towarzyszących.

Zaplanowanie roślin towarzyszących

W otoczeniu drzew sadowniczych powinny znajdować się rośliny towarzyszące zapewniające pokarm i schronienie pożytecznym owadom i zwierzętom.

Dobrym pomysłem jest zasianie łąk kwietnych w pobliżu minisadu oraz zbudowanie domków dla zapylaczy.

Najbardziej polecane do tych nasadzeń są rośliny nektarodajne i pyłkodajne. W Waszym sadzie prowadzona będzie ochrona biologiczna to znaczy, że muszą zostać stworzone jak najlepsze warunki rozwoju rodzimej fauny. Przykładem jest populacja biedronek rozwijająca się w odpowiedzi na inwazję mszyc. Nie każdy wie, jak bardzo biedronki są drapieżne i „wydajne”. Tak więc, warto „zainwestować” w stworzenie odpowiednich warunków bytowania dla sprzymierzeńców.

Zaplanowanie osłonek ochronnych

Młode rośliny muszą być otoczone ochroną w postaci palisady, która będzie je zabezpieczać przed czynnikami fizycznymi takimi jak gryzonie, silne wiatry, nieumyślne uszkodzenia w trakcie prac agrotechnicznych, itp.

Zaplanowanie otoczenia

Sprawa ogrodzenia minisadu będzie wyglądać różnie w zależności od jego umiejscowienia.

Jeżeli jest to teren nowowydzielony, znajdujący się na otwartej przestrzeni, to najpraktyczniejszym sposobem jest otoczenie minisadu siatką leśną o dużych oczkach, która zabezpiecza również przed przypadkową ingerencją zwierząt leśnych/gospodarskich i innych. Najczęściej jednak Wasze sady znajdować się będą w bezpośrednim sąsiedztwie budynków, które są już otoczone ogrodzeniem, więc nie będzie potrzeby dodatkowego wygradzania.

Przygotowanie planu sadu

Jeżeli wiecie jakie tradycyjne odmiany drzew owocowych chcecie posadzić i jakim terenem dysponujecie, to możecie przygotować szczegółowy plan nasadzeń i policzyć koszty założenia minisadu.

Mile widziane są zarówno odręczne plany, jak i utworzone w programach graficznych. Ilustracja powinna zawierać rozmieszczenie drzew i roślin towarzyszących w Waszym minisadzie.

Należy uwzględnić:

  • zarys sąsiadujących budynków;
  • kierunki świata;
  • liczbę drzew i ich rozstawienie;
  • odmiany drzew;
  • odpowiednie umiejscowienie zapylaczy dla poszczególnych odmian;
  • rośliny towarzyszące;
  • legendę.

Rozstawa roślin zależy od wybranych odmian, tak więc minimalna wielkość terenu będzie zróżnicowana. Jeżeli chcecie uzyskać sad bardziej doświetlony, o drzewach bardziej rozłożystych – stosujcie odstępy proporcjonalnie powiększone do standardowych przedstawionych w Poradniku.

Plan wykorzystacie w terenie w trakcie zakładania sadu.

Przygotowanie kosztorysu sadu

Należy oszacować koszty planowanego przedsięwzięcia.

W tabeli raportu do zadania wpiszcie wszystkie koszty związane z założeniem minisadu uwzględniając zarówno narzędzia jak i roślinny.

120 Zespołów, które otrzymają najwyższą punktację za raport z etapu I otrzyma grant pieniężny wysokości maks. 400 zł, w ramach którego sfinansowane zostaną w materiały potrzebne do założenia minisadu.

LISTA ELEMENTÓW PODLEGAJĄCA DOFINANSOWANIU W RAMACH GRANTU:

  • zakup 5 sadzonek tradycyjnych odmian drzew owocowych;
  • przesyłka drzewek;
  • materiał na ogrodzenie terenu – siatka leśna;
  • materiał na opalisadowanie drzew w celach ochronnych;
  • zakup naturalnych nawozów w oparciu o wyniki analizy gleby;
  • zakup roślin towarzyszących;
  • zakup podstawowych narzędzi ogrodniczych (sekator, grabie, motyka, łopata).

 *Organizator przewiduje dofinansowanie 5 szt. drzewek, ale zespół może założyć od razu większy sad i z dodatkowego budżetu dokupić dodatkowe drzewka. 

W zakładce POMOCE zamieszczona została lista kosztów refundowanych przez Organizatora

Przygotowanie planu rozwoju sadu

Zastanówcie się gdzie mogą zostać zasadzone dodatkowe drzewa. Nie muszą one być zlokalizowane razem z pierwszymi nasadzeniami, możecie znaleźć drugą lokalizację do kontynuacji przedsięwzięcia.

Zdjęcie terenu, na którym planowany jest minisad. W II etapie będzie wykorzystane do stworzenia zestawienia ze zdjęciem po zasadzeniu drzew.