Pierwszy etap rozpoczyna się utworzeniem 10-osobowych zespołów uczniowskich pod opieką nauczyciela, które zdobywają wiedzę z zakresu sadownictwa dot. starych odmian drzew owocowych i naturalnego sposobu ich pielęgnacji.

W ramach projektu opracowany został krótki poradnik „Od laika do ekosadownika”, który wyjaśnia wszelkie szczegóły istotne przy zakładaniu i prowadzeniu sadu metodą naturalną. Jednak wiedza z tego opracowania nie zwalnia uczestników z rozszerzania pola poszukiwań do innych dostępnych materiałów.

Ważnym elementem edukacji jest znalezienie sojusznika na własnym terenie, tj. osoby dorosłej, która mogłaby wesprzeć Zespół w naturalnym prowadzeniu drzew owocowych (np. właściciel gospodarstwa prowadzonego metodą ekologiczną, działkowiec itp.).

Kluczowym zadaniem projektu jest znalezienie i przygotowanie terenu do założenia minisadu. Musi on być położony w takim miejscu aby okoliczni mieszkańcy mieli do niego nieskrępowany dostęp. Teren ten może należeć do szkoły, plebanii lub być użyczony przez gminę. Na sprawę lokalizacji należy spojrzeć perspektywicznie i zastanowić się, jakie położenie zapewni założonemu minisadowi najlepsze warunki i możliwość ewentualnego powiększania się w przyszłości.

Uczestnicy Projektu tworzą plan graficzny zagospodarowania minisadu oraz wstępny kosztorys, który przesyłają do Organizatora. Na tej bowiem podstawie przyznawane są granty o wartości do 250 zł. Otrzymują je najlepsze Zespoły, które prześlą raport z wykonania zadań pierwszego etapu.

Duże znaczenie ma wypromowanie inicjatywy w środowisku. Promocja będzie trwała podczas całego okresu trwania Projektu zataczając coraz szersze kręgi. W pierwszym etapie uczestnicy starają się zapoznać szkolnych kolegów z ideą projektu. Na szkolnym apelu lub wideokonferencji przedstawiają prezentację na temat starych odmian drzew owocowych i powodów, dla których ważny jest powrót do wiedzy na ten temat. Następnym etapem promocji jest rozpowszechnienie w Internecie informacji o podjętych działaniach. Zespoły umieszczają informację o Projekcie na stronie internetowej szkoły i mediach społecznościowych. Wychodząc na zewnątrz własnego środowiska Zespół nie zapomina o mieszkańcach swoich okolic tworząc Księgę Sadu, która będzie dostępna w szkole. Pamiętając, że sad będzie żył wiele lat Zespół zapoczątkowuje prowadzenie rzetelnej dokumentacji w postaci tradycyjnej kroniki zawierającej zdjęcia i opisy wszelkich działań i wydarzeń związanych z sadem.

Zespoły mogą się także podjąć realizacji, równolegle z Etapem I i II, wykonania zadania dodatkowego, które nie jest obowiązkowe. Jest to tworzenie uczniowskiej Pomologicznej Mapy Polski. Opiekunem merytorycznym tej części projektu jest Polska Akademia Nauk od lat zbierająca informacje o starych drzewach tradycyjnych odmian. Uczestnicy projektu „Tradycyjny Sad” włączając się w te prace, poszukują starych odmian drzew owocowych. Stworzony został formularz, za pomocą, którego uzupełniane są dane na mapie.